قیر چیست ؟

قیر چیست ؟

هرگاه ماده ای سیاه رنگ یا قهوه ای تیره به حالت خمیری دیدید شک نکنید یکی از مشتقات نفت یا همان قیر است ، قیر که در ایران به قطران ذغال سنگ نیز معروف است. در دمای طبیعی به صورت جامد یافت می شود، اما به مرور با افزایش دما قیر حالت خمیری پیدا می کند . 
در پالایشگاه ها از تقطیر نفت خام قیر به دست می آید که قیر نفتی یا به عبارت دیگر قیر تقطیری نام دارد برای تولید قیر نفتی ابتدا ترکیبات سبک مانند بنزین و پروبان را در برج تقطیر جداسازی کرده سپس ترکیبات سنگین مانند گازوئیل و نفت سفید را جداسازی می کنند . در نهایت مخلوطی از ذرات جامد بسیار ریز از جنس ساختار های هیدروکربن آردماتیک باقی می ماند که قیر نفتی نام دارد . 
در طبیعت نیز قیر وجود دارد قیر طبیعی نسبت  به قیر نفتی بسیار مداوم است که در طبیعت  در اثر تبدیل تدریجی نفت خام و تبخیر مواد فرار طی سالیان دراز به وجود می آید و در بسیاری از مواقع به صورت خالص در طبیعت یافت می شود .  

از انواع قیر می توان به موارد زیر اشاره کرد :

قیر دمیده : 

قیر دمیده دارای درجه نفوذ کم و درجه نرمی بالایی است زیرا از دمیدن هوای داغ توسط لوله های سوراخ دار در قیر مایع به دست می آید ، این فرآیند باعث ترکیب اکسیژن با اتم های هیدروژن موجود در مولکول های هیدروکربن قیر می شود که در نهایت تشکیل آب و عمل بسپارش اتفاق می افتد. 


قیر ترینیداد : 

جالب است بدانید یکی از معادن قیر ، آتشفشان های خاموش هستند . برای به دست آوردن قیر ترینیداد ابتدا بستر سخت روی قیر که با هوا و گاز های اطراف ترکیب شده است را شکسته و قیر جاری شده را استخراج می کنند. این قیر هیچگاه خالص نخواهد بود و همیشه مقداری ریشه ی درختان و اجسام معدنی را در خود جای می دهد به همین علت باید قیر تصفیه ویا صاف شود برای این کار قیر را در دمای ۱۶۰ درجه ذوب می کنند و در انتها از صافی رد می کنند . به همین علت این نوع قیر را قیر ترینیداد پالوده می نامند . 


قیرابه :

از ترکیب قیر ، آب و ماده امولسیون ساز قیرابه به دست می آید که نسبت ماده امولسیون به آب بسیار کمتر است . ماده امولسیون که باعث باردار شدن ذرات قیر می شود از اسید های عالی یا نمک آمونیم تشکیل شده است . قیرابه بسیار برای محیط زیست مفید می باشد زیرا از حلال های اشتعال زا در این قیر استفاده نمی شود و علاوه بر این که کاهش آلاینده هارا به همراه دارد در حین حمل و نقل خطر اشتعال بسیار کاهش پیدا می کند .


قیر مایع :

یکی از متداول ترین نوع قیر ، قیر مایع است همان طور که در قسمت قبل نیز گفته شد قیر از مشتقات نفت است که پس از تولید در بشکه به صورت قیر مایع در بازار عرضه می شود . قیر مایع نیز سیاه رنگ است و خاصیت چسبندگی بسیار بالایی دارد . قیر خالص جامد است و برای این که به صورت مایع قابل استفاده باشد باید با حلالی ترکیب شود و با توجه به نوع حلال نوع قیر مشخص می شود . 
حلال ماده ای است که حل شونده را در خود حل می کند و به چند دسته تقسیم می شود :

حلال سبک مانند نفتا : 
حاصل حل کردن قیر در نفتا قیر مایع زودگیر است علت این نام گذاری این است که حلال نفتا به سرعت تبخیر می شود .

حلال متوسط مانند نفت چراغ : 
حاصل حل کردن قیر در نفت چراغ قیر مایع کند گیر است علت نام گذاری این است که حلال نفت چراغ نسبت به حلال نفتا دیر تر تبخیر می شود .

حلال سنگین مانند گازوئیل : 
حاصل حل کردن قیر در گازوئیل  قیر مایع دیر گیر است علت نام گذاری این است که حلال گازوئیل تبخیر نمی شود و پس از تجزیه ی حلال قیر سخت می شود .
قیر مایع در برخی از عملیات های راه سازی استفاده می شود . در بسیاری از مواقع به دلایل فنی استفاده از قیر خالص ممکن نیست و لازم به ذکر است استفاده قیر خالص توجیح اقتصادی نیز  ندارد .



مشخصات قیر 

درجه نفوذ :  برای تعیین سختی قیر باید از آزمایش درجه نفوذ کمک گرفت. در این آزمایش از یک سوزن استاندارد تحت اثر بار ۱۰۰ گرمی در مدت ۵ ثانیه به داخل قیر در دمای ۲۵ درجه نفوذ می‌کند. مقدار نفوذ برحسب دهم میلی‌متر درجه نفوذ نامیده می‌شود. هر چه درجه نفوذ کم‌تر باشد قیر سخت‌تر است.
گرانروی: هر چه کند روانی قیر بیشتر باشد خواص جامد بیشتری از خود نشان می‌دهد. واضح است در دماهای بالاتر کند روانی کم‌تر است. 
درجه اشتعال: درجه اشتعال دمایی است که اگر قیر به آن دما برسد، گازهای متصاعد از آن با نزدیک شدن شعله، مشتعل می‌شوند و در سطح آن شعله به وجود می‌آید. حداکثر دمایی که می ‌توان قیر را در کارگاه گرم کرد به درجه اشتعال محدود می ‌باشد.

افت وزنی: افت وزنی قیر در دمای بالا، در اثر تبخیر قسمتی از روغن‌ها و ترکیبات نفتی آن می‌باشد. این مشخصه نیز از خواص مهم قیر است. افت وزنی قیر در اُون در دمای ۱۶۳ درجه سانتی گراد و در مدت ۵ ساعت (شرایط تقریبی پخت آسفالت) اندازه‌ گیری می‌شود.
شکل پذیری: اگر نمونه‌ای از قیر با سطح مقطع ۱ سانتی‌متر مربع را با سرعت ۵ سانتی‌متر/دقیقه بکشیم، مقدار افزایش طول نمونه را قبل از پاره شدن خاصیت آن کمی قیر گویند.
درجه خلوص: می‌دانیم حلال قیر سولفور کربن و تترا کلرور کربن است؛ بنابراین اگر نمونه‌ای از قیر را در هر یک از این مواد حل کنیم، ناخالصی‌ هایی در آن باقی می‌ماند و از آن جا درجهٔ خلوص قیر را می‌توانیم تعیین کنیم. 
درجه نرمی : درجه نرمی دمایی است که با رسیدن قیر به آن دما، قیر از حالت جامد به حالت مایع در می‌آید. هرچه درجه نرمی قیر بیشتر باشد، حساسیت کم تری نسبت به تغییرات دما دارد. درجه نرمی قیرهای معمولی حدود ۶۰ تا ۷۰ می‌باشد .



بسته بندی قیر : 
ایران یکی از مهم ترین و اصلی ترین صادر کننده ی قیر در جهان است ، قیر برای صادرات نیاز به بسته بندی دارد در ادامه به اختصار چند روش بسته بندی قیر را بیان می کنیم .

بشکه ای 
فله ای 
جامبو بگ 
پلی بگ 


تانکر های حمل قیر :

تانکرهای حمل قیر، معمولا از جنس فلز هستند و برای نگهداری و حمل ایمن این ماده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تانکرها روی کامیون‌ سوار می ‌شوند و وظیفه نگهداری از قیر را به عهده دارند. که هم در داخل ایران تولید می‌شوند و هم از خارج وارد ایران می‌شوند. تانکرهای حمل قیر، تجهیزات و ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شود به راحتی این ماده جا به جا شود. بسیاری از این ویژگی‌ها در تمامی تانکرها مشترک هستند اما برخی از آن‌ها نیز فقط در نوع خاصی از کامیون‌های بسیار باکیفیت و گران قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

حمل قیر با تانکر دو جداره : 

برای دوجداره کردن تانکر های حمل قیر به وسیله پشم سنگ  ابتدا روی تانکرها را به فاصله هر  ۱۲۰سانتی متر شاسی کشی می کنند  سپس با توجه به دمای قیر عایق پشم سنگ پتویی متناسب آن را استفاده می کنند.یک تور سیمی گالوانیزه با دانسیته ۱۴۰ کیلوگرم برمتر مکعب و ضخامت ۶۰ میلی مترعایق یسیار مناسبی برای این کار می باشد  که این نوع عایق را در بین شاسی ها دور تانکر به وسیله تسمه می بندند.در آخر به وسیله ورق آلمینیوم روی پشم سنگ ها را می پوشانند و در آخر ورق های آلومینیوم را در در محل شاسی ها جوش می دهند ویا پیچ می کنند .
استفاده از پشم سنگ جهت تانکر حمل قیر به این دلیل است که قیر سرد نشود زیرا :
در صورتی که سرد شود ناچار هستیم  ازسوخت بیشتری برای گرم کردن دوباره قیر استفاه کنیم، بنابر این استفاده از پشم سنگ باعث صرفه جویی در مصرف سوخت می شود . از طرفی سرد شدن و گرم کردن مجدد قیر باعث کاهش کیفیت قیر می شود .
تانکر های حمل قیر عموما به صورت استوانه بیضوی و در برخی اوقات استوانه لوبیایی شکل ساخته می شود.این تانکرها به صورت تخلیه ی عقب می باشند که با یک والو تخلیه ا صورت می گیرد.در پایین ترین قسمت این مخزن یک لوله ی ۱۰ اینچ به طول حدودا ۱۱ تا ۱۲ قرار می گیرد. ورودی این لوله عقب تانکر و خروجی آن قسمت بالا و جلوی تانکر می باشد. در زمانی که قیر داخل مخزن سرد و جامد شده باشد در لوله ی مذکور مشعل های بسیار قوی قرار داده می شود تا بار داخل مخزن به صورت مایع در آمده و تخلیه گردد. دمای بارگیری این مخازن بارگیری گرم می باشد چراکه مواد مذکور در کارخانه های تولیدی با حرارت بالا  تولید می گردد و پس از آن بارگیری می شود. یکی دیگر از ویژگی‌های دستگاه‌های حمل‌ قیر وجود سیم ارت یا همان سیم اتصال به زمین است که باعث تخلیه بار الکتریکی می‌شود و از انفجار جلوگیری می‌کند. 
در سالهای گذشته حمل قیر با تانکر های تک جداره هم امکان پذیر بود اما به دلیل مصرف سوخت زیاد و ایجاد آلودگی برای گرم کردن قیر ، حمل قیر با تانکر های تک جداره برای مسافت های بیش از ۱۰۰ کیلو متر ممنوع شد . 

مزایای استفاده از تانکر دو جداره : 

تا یک هفته می تواند قیر را در دمای ثابت نگه داری کند  
هنگام تخلیه نیاز به گرمایش مجدد ندارد و باعث صرفه جویی در مصرف سوخت می شود . 
به دلیل عدم نیاز به گرمایش مجدد، کیفیت قیر کاهش پیدا نمی کند .
روند تخلیه قیر بهبود میابد و زمان تخلیه کاهش پیدا می کند
افزایش ایمنی را به همراه دارد و باعث کاهش خطر آتش سوزي می شود .
با دوجداره کردن تانکر ها طول عمر تانکر افزایش پیدا می کند 
افزایش مقاومت تانکر در مقابل تصادفات و واژگونی؛ 
با افزایش کیفیت قیر ، عمر مفید جادها نیز افزایش پیدا می کند 
کاهش آلودگی های زیست محیطی 



برای کاهش خطرات احتمالی باید تانکر حمل قیر دارای استاندارد های خاصی باشد تا حمل قیر حداقل خسارت را به همراه داشته باشد . استاندارد ها از این قرار است : 

تجهیزات دریچه باید به منظور به حداقل رساندن خطر سقوط از ارتفاع، از سطح زمین قابل دسترسی باشد. 
وسیله نقلیه باید به قفل ترمز مجهز باشد
شیر ایمنی اضطراي ثانویه (SSA) داشته باشد 
در زمان تحویل قیر همه ی دریچه های تانکر باید بسته باشد
مخزن باید به سنسور هشدار دهنده مجهز باشد تا در صورتی که مقدار قیر درون مخزن از ۱۷ درصد ظرفیت اسمی مخزن بیشتر شد به راننده هشدار دهد تا از نشت مخزن جلوگیري شود
در زمان هشدار تمامی پمپ ها باید تا زمان بررسی و رفع مشکل متوقف گردد 
تانکر باید مجهز به سنسور هشداردهنده و تهویه براي خروج گاز سولفید هیدروژن تولید شده درون تانکر باشد
قبل از هر بارگیری بررسی کامل لوله هاي تخلیه ، دریچه ها (از نظر خوردگی و نشتی از لوله ها ) و تمیز نگه داشتن لوله ها الزامی است 
مخزن باید عاری از آب باشد
کشنده ی تانکر در زمان تخلیه قیر باید روشن باشد





کاربرد قیر :

قیر که بیش از پنج هزار سال قدمت دارد ماده ای هیدروکربنی است و به علت مقرون به صرفه بودن ،داشتن رنگ ثابت ، مقاومت در برابر اسید ها بازها و نمک ها و غیر قابل نفوذ بودن در برابر رطوبت و هوا همچنین ضد آب بودن و رفتار انعطاف پذیر در گرما کاربرد های بسیار زیاد و چشم گیری دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد . 

عایق کاری ساختمان 
از قیر بعنوان اصلی ترین ماده آب بندی جهت اجرای قیرگونی سرویس ها ، قیر گونی باغچه ،آب بندی بالکون و زیر سازی قبل ایزوگام پشت بام استفاده می شود.
تولید آسفالت

بیشترین مقدار مصرف قیر در جهان متعلق به راه سازی می باشد از قیر بعنوان یکی از اصلی ترین مواد تشکیل دهنده آسفالت استفاده می شود.قیر ارسالی از پالایشگاهها در کوره های پخت با ماسه تحت حرارت زیاد در هم آمیخته شده و جهت نوسازی آسفالت جاده ها ارسال می شود.
تولید ایزوگام

درشرکت های تولید عایق رطوبتی قیر دارای اهمیت بسیار فراوانی می باشد به طوری که با کوچکترین نوسان این ماده سیاه رنگ قیمت ایزوگام تولیدی دچار تغییر شده و حتی باعث می شود بعضی از شرکت های تولید ایزوگام که توان رقابت با شرکت های تولید ایزوگام مرغوب را ندارند به قیر دمیده برای تولید ایزوگام که دارای کیفیت پایینی می باشد روی آورند.
انواع  مواردکاربرد قیرو امولسین قیر در روسازی راه ها و فرودگاه ها:
روکش سطحی
ماکادام نفوذی
مخلوط های سرد ماشینی
درزبندی با مخلوط معلق
اندود سطحی
اندود تقویتی
تحکیم خاک-درجا
غبار نشانی

مالچ های نفتی

روش های مختلف مصرف مالچ ها:

تثبیت شن های روان
حفاظت فرودگاه ها و تأسیسات
مالچ های ساختمانی
مالچ های کشاورزی
تولید باران مصنوعی
مالچ های راه وآهن 

قیر به عنوان پوشش های قیری برای حفاظت سطوح داخلی و خارجی لوله های بتنی فاضلاب و عایق های رطوبتی اصلاح شده با پلیمر نیز استفاده می شود .



جمع بندی :
همان طور که گفته شد قیر ماده ای چسبناک و سیاه رنگ و با قدمت پنج هزار ساله است که به دو نوع نفتی و طبیعی تقسیم می شود عمده مصرف قیر در راه سازی و عایق کاری است و با روش های خاص باید حمل شود تا قیر افت کیفیت نداشته باشد
امروزه بهترین وسیله برای حمل قیر تانکر های دوجداره است زیرا دمای قیر را ثابت نگه میدارد و از خطرات احتمالی آتش سوزی جلوگیری می کند .

برای خرید و سفارش تانکر مورد نظر خود با ما تماس بگیرید 03133853471

از صفحه اینستاگرام تانکرسازی امیرکبیر دیدن کنید